Licht is overal; het omgeeft ons. Maar hoe kunnen we licht zien, als we zonder licht niet kunnen zien? Een poëtische en filosofische benadering van een alomtegenwoordig fenomeen staat centraal in de solo tentoonstelling van Sefer Memişoğlu bij Bradwolff Projects, Amsterdam. The Eye’s Ray is onderdeel van het project ‘to remind you’ dat bestaat uit de solopresentaties van Aliansyah Caniago, Thierry Oussou en Sefer Memişoğlu, waarin wordt gereflecteerd op ons collectieve (multi) culturele geheugen. Curator Sanneke Huisman nodigde Memişoğlu uit; de presentaties van Aliansyah Caniago, en Thierry Oussou komen tot stand op uitnodiging van en in samenwerking met curatoren Christine van den Bergh en Ashley Swagers.
De titel van de tentoonstelling is ontleend aan het gelijknamige essay van de hand van Italo Calvino. De Italiaanse schrijver en journalist beschrijft in The Eye’s Ray het oog als de basis van het menselijk brein, en daarmee menselijk denken en handelen. Calvino gaat terug naar de oorsprong van het wetenschappelijk denken over het oog, dat opvallend inventief blijkt. Vroege wetenschappers beweerden dat de handeling van het zien werd uitgevoerd door middel van lichtgevende pijlen die uit het brein komen; zij beschreven licht als een geestelijke kracht die de buitenwereld actief verlicht.
Startend vanuit deze en andere mogelijke geschiedenissen presenteert Memişoğlu een overzicht van zijn werk. Calvino’s beeldende analyse van zicht en licht doet denken aan de techniek van cinema en fotografie, waarbij lichtstralen een afdruk of een geïllumineerde illusie in tijd mogelijk maken. Zwart-wit fotografie en cinema worden voorafgegaan door schilderijen vol licht-donker contrast, clair-obscur, of bij vuurlicht vervaardigde rotsschilderingen. In lijn met Memişoğlu’s fascinatie voor de kunstgeschiedenis, vormt ook de mythe van Prometheus een belangrijke bron van inspiratie. Deze titaan uit de Griekse mythologie daalde af naar een in duisternis gehulde wereld om de mensheid vuur te brengen. Prometheus leerde de mens staal bewerken, en maakte zo met zijn daad zicht en beschaving mogelijk. Vuur bracht echter ook de mogelijkheid tot destructie. De beschaving die werd gecreëerd, kwam ook meteen weer in gevaar. Waar licht is, is ook duisternis.
De werken in The Eye’s Ray grijpen terug op deze grote verhalen, maar creëren tegelijk een nieuwe beeldtaal. In een keur aan disciplines, waaronder video, tekenkunst en sculptuur, keert licht als leidend thema terug. De objecten tonen zich als expressieve en mysterieuze fragmenten uit een onbekend verhaal. Het is aan de bezoeker om er zijn licht op te laten schijnen.
Het oeuvre van Sefer Memişoğlu (1977, Istanbul) beweegt zich tussen fotografie, geluid, film, en tekenkunst. Toch werkt de kunstenaar altijd in een discipline tegelijk. Startend vanuit concept of theorie geeft hij middels zijn lichaam vorm aan een object. De fysieke handeling van het tekenen, film maken of fotograferen is van groot belang. Lichaam, medium en concept onthullen een realiteit die anders onzichtbaar zou blijven. Deze conceptuele werkwijze maakt het werk minder direct, maar niet minder betrokken.
Sanneke Huisman is opgeleid als kunsthistoricus en is werkzaam als criticus en curator. Ze werkt al enige tijd samen met Sefer Memişoğlu. De gelaagde werkwijze en het (kunst)historisch bewustzijn in zijn werk spreken haar aan: “Sefer geeft oude mythes, gebruiken en verhalen actuele waarde. Mysterieuze symboliek, conceptuele kunst en liefde voor materiaal komen in zijn werk samen als een kunsthistorische synthese.”